Koyunlarda Aşı Takvimi ve Yıllık Aşılama Programı
Küçükbaş yetiştiriciliği ülkemizde oldukça yaygın. Yetiştiriciler tarafından koyunlarda aşı takvimi ve aşıların ne zaman uygulanacağı merak ediliyor. Hem sürünüzün sağlığı hem verimi açısından bu aşıların zamanında ve doğru bir şekilde yapılması büyük önem taşıyor. Koyunlarda aşı takvimi, aşıların ne zaman ve ne şekilde uygulanacağını sizlere aktarmaya çalışacağız.
Koyunlarda Aşı Takvimi
Hastalıkların en büyük engelleyicisi olan aşıların tüm hayvanlarda olduğu gibi koyunlar içinde büyük önemi vardır. Sağladığı bağışıklık ile dışarıdan gelen hastalık ve enfeksiyonları kolay atlatabilmek için olmazsa olmazdır. Koyun hastalıklarının neredeyse %70’i bu aşılar sayesinde önlenebilmektedir. O yüzden aksatmadan gerekli tüm aşıları sürünüze uygulamanızı tavsiye ediyoruz.
Veba, brusella aşısı gibi bazı aşılar ve bölgenizde vaka varsa uygulanan şap aşısı gibi aşılar devlet tarafından yapılmaktadır. İşletmenize veya hanenize devlet tarafından gönderilen veteriner hekimler sizlere bu hizmeti sağlayacaktır.
Gebe bir koyun örnek alınarak uygulayacağınız aşı programı şu şekilde olabilir;
- Agalaksi Aşısı
- Karma Aşı (Çelerme Aşısı)
- Ektima Aşısı
- Pseudotüberküloz Aşısı
- Topallık Aşısı
- İç ve Dış Parazit Aşısı
- Dönme Aşısı
- Veba Aşısı
- Çiçek aşısı
- Şap Aşısı
- Brusella Aşısı
Koyunlarda Agalaksi Aşısı
Agalaksi, meme, eklem gibi yapıların sağlığı için bir hayli önemli olan bir aşıdır. İşin içinde meme sağlığı olduğundan kuzuların sağlığı içinde önem taşır. Agalaksi aşısının işleyişi biraz yavaştır.
Agalaksi Ne Zaman Yapılır?
Doğuma 2 ay kala yapılması tavsiye edilir. İlk aşıdan 3 hafta sonra (21 gün) tekrar bir tane daha agalaksi aşısı olması gerekir. Bu ilk iki aşıdan sonra ise 6 aylık periyodlarla agalaksi aşısı yapılmalıdır.
Koyunlarda Karma Aşı Nedir ( Koyunlarda Çelerme Aşısı)
Karma aşı aynı zamanda çelerme aşısı olarak da bilinir. Doğuma 1 ay kala yapılan bir aşıdır. Bu aşıyı alırken E.coli ismi verilen aynı zamanda ishal gibi sindirim sistemi bozukluklarına yol açan bakteriler için koruyucu olan ile beraber yapılması gerekir. Karma aşı ve bahsettiğimiz bakteri için beraber satılan aşılardan temin etmemiz gerekmektedir.
Koyunlarda Karma Aşı Ne Zaman Yapılır (Koyunlarda Çelerme Aşısı Ne Zaman Yapılır)
Agalaksi aşısında olduğu gibi karma aşıda da ilk aşıdan 21 gün sonra 2.si yapılmalıdır. 6 Aylık periyodlarla da bu aşının normal karma (7’li, 8’li vs.) olanları tekrarlanmalıdır. Bu altı aylık süreç koyununuzun tekrardan gebelik yaşayacağı zaman bozulur; yine koyununuzun gebeliğine 1 ay kala E.coli koruyucusuyla beraber uygulamanız gerekmektedir. 7’li 8’li ve 9’lu karma aşı gibi birçok şekilde piyasada bulunmaktadır.
Koyunlarda aşı takviminin bir diğer karma aşısı ise kuzu 3 haftalık (21 gün) olunca yapılır. Bu karma aşının pasteurellaya karşı koruyucu olanı yapılır. Bu aşı özellikle solunum sorunlarına engel olacaktır. 6 aylık sürelerle bu aşının pasteurella karşı koruyucu olanlarından değil de düz karma (7’li, 8’li vs.) aşılardan tekrar edilir.
Koyunlarda Ektima Aşısı
İştahsızlık en istenmeyen durumlardandır. Ağız yaraları ise iştahsızlığın en önemli sebeplerinden gösterilebilir. Bu yaralar kuzunun süt içmesini zorlaştırarak sağlıklı bir yapı kazanmasına engel olur. Bu yüzden ağız yaralarını engellemek amacıyla damlatma bir aşı olan ektima aşısı uygulanmalıdır. Aynı zamanda koyunlarda iştahsızlığın başka nedenleri de olabilir. Bu nedenleri ve tedavi yöntemlerini daha önce ele almıştık. Buraya tıklayarak o yazımıza göz atabilirsiniz.
Ektima Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Sürünüzde ve bölgenizde ektima hastalığı yoksa ektima aşısının yapılmasına gerek yoktur. Eğer çevrenizde varsa korunmak amacıyla bu aşının uygulanması tavsiye edilir.
Koyunlarda Pseudotüberküloz Aşısı
Bir diğer koyunlarda aşı takviminin aşısı; koyun ve kuzularda boyun ve koltuk altında çıkan yumru yapılara karşıdır. Bu vücut da çıkan oluşumlar halk arasında çıban olarak da adlandırılır. Pseudotüberküloz aşısı sürünüzde bu rahatsızlıkla karşılaşıldığı an uygulanır, 2.si ise 3 hafta (21 gün) sonra tekrar edilir. 6 ay arayla sürüden bu rahatsızlık kaybolana kadar uygulanır.
Koyunlarda Topallık Aşısı
Topallığın birçok çeşidi vardır. Topallık aşısı yapılacağı zaman veteriner hekiminizin aşının o topallığa faydalı olup olmamasını kontrol ettirmeniz sağlıklı olacaktır. Topallık aşısı her topallık çeşidine yarar sağlayamamaktadır.
Koyunlarda Topallık Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Eğer aşının etki edebileceği bir topallık çeşidiyle karşı karşıyaysanız bu aşının ağustos aylarında yılda bir kez yapılması tavsiye edilir.
Koyunlarda İç ve Dış Parazit Aşısı
İç ve dış parazit aşıları da oldukça önemli aşılardandır. Bu aşılar şurup veya hap şeklinde karşımıza çıkarlar. Özellikle koç katımından 1 ay kadar önce iç parazit aşıların yapılması oldukça mühimdir.
Koyunlarda İç Parazit Ne Zaman Yapılır?
Mayıs ayları en çok yapılması gereken aylardandır. 4 ay süreyle yapılması tavsiye edilir. Koyunların meraya çıkmadan önce bu aşılamasının tam olması önemlidir çünkü yeşillik ve otlar parazitlerin en yoğun olduğu yerlerdendir.
Koyunlarda Dış Parazit Ne Zaman Yapılır?
Dış parazitinde tıpkı iç parazit gibi 4 ayda bir tekrar yapılması tavsiye edilir. Bir, pire ve kene gibi dış parazitler sürünüzün sağlığı açısından oldukça tehlikelidir. Bir diğer önemli noktada koyunlarınızın kırkım vakti geldiğinde kırpmanızdır. Bu kırkımlardan sonra imkan varsa banyo yaptırılması da önerilir.
Koyunlarda Dönme Aşısı (Delibaş Hastalığı)
Bir diğer parazitte koyunların beynine yerleşen ve dönme halk arasında delibaş hastalığı da denen rahatsızlığa sebep olur. Bu hastalığın etkeni parazit köpeklerin dışkısından koyunlarınıza bulaşır. Bu hastalık köpeklerinize gerekli hapların yutturulması veya koyunlarınıza bu dönme hapının yutturulması ile önlenebilir. Koyunlarda delibaş hastalığı tedavisi ve nedenlerine daha detaylı değindiğimiz yazımıza göz atmanızı öneriyoruz.
Koyunlarda Veba Aşısı
Koyunlarda veba aşısı devlet tarafından yapılmaktadır. Sizlerin ekstra yapması gereken bir şey yoktur. Ömürde bir kez yapılması yeterlidir, görevliler işletmeniz ziyaret edilip koyunların veba aşılarını tamamlayacaklardır.
Koyunlarda Çiçek Aşısı
Veba gibi koyunlarda çiçek aşısı da il veya ilçe tarın görevlilerince yapılır. Görevliler tarafından işletmenize gelinerek koyunlarınızın çiçek hastalığına karşı aşılanması yapılır. İşletmeniz görevlilerce ziyaret edilmezse sizlerin hatırlatmasıyla gelip koyunlarınız çiçek aşılarını tamamlayacaklardır.
Koyunlarda Çiçek Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Yılda bir defa yapılması yeterli bir aşıdır. Çiçek aşısını yapmak için il veya ilçe tarım tarafından görevli kişiler olduğu için en doğru zamanda onlar gelip aşıları yapacaklardır.
Koyunlarda Şap Aşısı
Bu aşıda devlet tarafından yapılan bir aşıdır. Koyunlarda şap aşısı her zaman uygulanmaz, eğer ki bölgenizde şap hastalığı yaygınsa ve aşılanmanın gerektiği görevlilerce tespit edilirse işletmenize gelip bu aşıyı yapacaklardır.
Koyunlarda Şap Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Şap aşısı üstte belirttiğimiz gibi bölgenizde yaygınsa yapılır. İşletme sahibi sizlerde bölgenizde olmasa bile veteriner hekiminize yaptırabilirsiniz. Bu şekilde öncesinden önlem almanız önerilir. 6 aylık periyodlarla hastalık bölgeden uzaklaşıncaya kadar şap aşısı uygulanmaktadır.
Koyunlarda Brusella Aşısı
Veba gibi koyunlarda brusella aşısı ömürde bir kez yapılır. Göze damla damlatılarak yapılan bu aşı diğer aşılar gibi oldukça önemlidir. Bu aşıda görevli kimselerce koyunlarınıza uygulanacaktır. Eğer ki unutma durumları söz konusu olarak gerekli yerlere aşının yapılması gerektiğini iletirseniz aşıyı tamamlamak için geleceklerdir.
Koyunlarda Brusella Aşısı Ne Zaman Yapılır?
Genellikle kuzular 2 ay ile 5 ay arasında bir yaştayken uygulanır. 2 aylık yaştan küçük kuzulara brusella aşısının uygulanması tavsiye edilmez.
Farklı kaynaklardan da destek alarak hazırladığımız koyunlarda aşı takvimi yazımız bu şekildeydi. Umarız faydası dokunacaktır, daha farklı metotlar ve uygulamalar olabilir. Fakat olmazsa olmaz aşıları yazımızda belirttik. Sürünüzün yapısına, bölgenize göre farklı aşılamalarda olabilir. Bunu veteriner hekiminize danışarak daha rahat öğrenebilirsiniz.